Xhamia më e vjetër e Tetovës, Xhamia Eski, meriton një restaurim adekuat
Xhamia e quajtur Eski është xhamia më e vjetër në Tetovë. Vetë emri i saj “eski” që do të thotë “e vjetër” e tregon këtë. Në disa dokumente dhe libra në gjuhën turke, ku përmenden xhamitë në Tetovë, emri i kësaj xhamie haset edhe si Xhamiul Atik. “Atik” në arabisht do të thotë “vjetër”
Shkruan: Behixhudin Shehabi
Sipas hulumtuesve Ekrem Haki Ajverdi dhe Lidija Kumbaraxhi-Bogojeviq ajo është e ndërtuar nga Sanxhak beu i Shkupit, bejlerbeu i Rumelisë, Ishak beu në fillim të shek. XV. Këtë e vërteton edhe forma e dritareve dhe proporcioni se si janë vendosur. Ato bashkë me muret e trasha janë elementi që ka ardhur me tepër në shprehje në pamjen e vjetër të xhamisë para rindërtimeve dhe intervenimeve joadekuate mbi të.
Nuk është ruajtur ndonjë mbishkrim në hyrjen e godinës për kohën e ndërtimit të saj e as ndonjë dokument pronësie prej ku do të mësohej vjetërsia e këtij objekti historik. Supozohet se është e ndërtuar në pjesën e parë të shekullit XV, gjatë sundimit të İshak beut dhe birit të tij Isa beut, në kohën e lulzimit të Perandorisë Osmane. Ky konstatim përforcohet edhe me faktin se në oborrin e saj janë ruajtur nishane, gur mbi varre, që mendohet se i takojnë periudhës së ndërtimit të saj.
Pamja e saj deri më sot ka ndryshuar disa herë si rezultat intervenimeve të shumta. Intervenimi i parë ka ndodhur në shekullin XIX, kur asaj i vendoset kulmi në vend të kupollës origjinale dhe i bëhet zgjerim në drejtim të sofallarëve.
Mendohet se kjo xhami në origjinal ka qenë një godinë e mbuluar me kupolla të shumta të vogla dhe e ndërtuar me gurë të thyer dhe minare me një sherefe në anën e djathtë. Ky element i xhamisë deri sot është e ruajtur në mënyrë autentike, por me intervenime në fasadë duke e mbuluar gurin me çimento. Në vitet e 60-ta të shekullin XX, xhamia pëson ndryshimin më të madh, kur verandat ose sofallarret mbulohen, shtyllat e jashtme prishen, xhamia zgjerohet në drejtim veriperëndimor për të fituar më shumë vend për falje, fasada frontale lyhet dhe kështu kjo xhami me formë kuadrati në bazë, shndërrohet në të këndrejttë. Intervenimet e fundit janë bërë në vitet 80-ta të shekullit XX, kur akoma më tepër xhamia e humb origjinalitetin e vet. Lyerja me çimento dhe harqet e rrejshme në fasadën e bastardojnë në tërësi pamjen e saj origjinale, e cila në hyrje ka qenë me pesë harqe nga guri të mbështetura në katër shtylla të përpunuara nga guri dhe stalaktiti.
Brendia e xhamisë, e cila për nga hapësira që posedon sot është më e madhja në Tetovë në mesin e xhamive të vjetra, është mirë e ruajtur. Pamja dhe dekoracioni është shumë modest, përmban elemente të barokut nga shek. XIX dhe pjesërisht të stilit të neoklasicizmit. Muret e xhamisë janë shumë të trashë me dy rende dritare proporcionalisht të vendosura ndërmjet vete. Për këtë xhami flet në librin e tij dedikuar monumenteve osmane në Jugosllavi, njohësi më i mirë i arkitekturës osmane në Ballkan, E.H.Ajverdi. Gjithashtu edhe Nadi Bilmenoglu, tetovar me prejardhje, ka përgatitur një libër për Tetovën, ku jep të dhëna interesante për historikun dhe pamjen e vjetër të qytetit.
Sot xhamia Eski është funksionale, me një oborr të madh të rrethuar me mure rrethore të ndërtuar para disa viteve. Ekzistojnë iniciativa për kthimin e pamjes së saj autentike, për të cilën nevojitet një projekt cilësor dhe shumëdimensional. Në xhami ruhet një fotografi e vjetër prej ku shihet edhe pamja deri diku e vjetër e xhamisë, respektivisht gjendja para intervenimeve të fundit. Dera hyrëse kryesore në oborr ka qenë nga druri me një gjysmë hark prej gurit, i cili ndoshta ishte pjesa më autentike dhe më e vjetër e xhamisë.
Nga kjo foto, si dhe nga tregimet e vjetra dihet se xhamia ka pasur trem ose sofallar të hapur me shtylla të gjata prej guri.
Me sondazhet hulumtuese që unë i kam bërë diku në vitet 90 të shekullit të kaluar, kemi konstatuar se në hyrje ka ekzistuar një mbishkrim si dhe shtyllat e mbuluara ose pjesërisht të prishura të xhamisë te sofallaret kanë qenë të dekoruara me stalaktit.
Sot kjo xhami mirëmbahet shumë mirë. Në oborrin e saj është medreseja e femrave dhe mektebi, i cili është i ndërtuar konform standardeve stilistike të arkitekturës së vjetër qytetare.Gjithashtu edhe shatërvani i ri përmbush standardet e shatërvanëve të vjetër si të xhamive klasike osmane.
Autori është njohës i Historisë së Objekteve Islame të trashëguara nga Perandoria Osmane.
Pingback:1shakira
Pingback:gay massachusetts chat
Pingback:gay dating simulator tumblr
Pingback:nc gay free chat room
Pingback:fcn chat gay
Pingback:how much is membership for gay dating sites
Pingback:mail slots
Pingback:total slots at cashcreek
Pingback:willy wonka slots
Pingback:best online slots
Pingback:play great africa slots
Pingback:slots lotty manna
Pingback:igt free slots
Pingback:sun
Pingback:free slots online games
Pingback:caesars free slots online
Pingback:vegas free slots games
Pingback:masters dissertation writing
Pingback:dissertation writing fellowships
Pingback:online dissertation help database
Pingback:help writing dissertation proposal
Pingback:atlanta georgia dissertation help
Pingback:Google
Pingback:buy eu driving licence
Pingback:deliplus
Pingback:online driving license in Europe
Pingback:apps download for windows 8
Pingback:download full version pc games
Pingback:app for laptop
Pingback:app free download for windows 8
Pingback:free download for windows 7
Pingback:apps for pc download
Pingback:BUY MFT
Pingback:app download for pc
Pingback:pc games download
Pingback:ifa sabe
Pingback:Colt Python For Sale
Pingback:Herbal Incense
Pingback:Herbal Incense
Pingback:how to use rechargeable clit vibrator
Pingback:male stroker sex toy
Pingback:sleeve packaging
Pingback:5.56 green tips
Pingback:Safari tours in uganda
Pingback:Glock 43x for sale
Pingback:Safari tours in uganda
Pingback:Safari tours in uganda
Pingback:PC hilfe lachen
Pingback:canadianpharmacyking.com
Pingback:it support hombrechtikon
Pingback:learn more
Pingback:Cake carts
Pingback:scrap car pickup
Pingback:CZ Shadow 2 For Sale
Pingback:BERETTA PX4 STORM
Pingback:ps5 for sale
Pingback:madritbet
Pingback:meritroyalbet
Pingback:meritroyalbet
Pingback:meritking
Pingback:eurocasino
Pingback:elexusbet
Pingback:eurocasino
Pingback:madridbet
Pingback:eurocasino
Pingback:eurocasino
Pingback:eurocasino
Pingback:eurocasino
Pingback:realistic penis sleeve
Pingback:Takeout Food
Pingback:windows fernwartung meilen
Pingback:the stock market
Pingback:anita
Pingback:eurocasino
Pingback:Cannabis oil for sale
Pingback:cash for cars
Pingback:buy backlinks
Pingback:best automatic penis pump
Pingback:thrusting rabbit vibrator
Pingback:learn more
Pingback:virtual card buy with cryptocurrency
Pingback:meritroyalbet giriş
Pingback:Latest News
Pingback:How to Control Pre-Ejaculation Using Male Masturbators?
Pingback:shroom supply
Pingback:Pinball machines for sale
Pingback:Watermelon haupia
Pingback:Platinum haupia
Pingback:Bubblegum Haupia Strain
Pingback:Bubble hash
Pingback:Moroccan hash
Pingback:Litto
Pingback:Bubble hash
Pingback:meritroyalbet
Pingback:eurocasino
Pingback:bahis siteleri
Pingback:Link Shortener Amazon
Pingback:meritroyalbet
Pingback:A片
Pingback:madridbet
Pingback:madridbet
Pingback:meritking
Pingback:madridbet
Pingback:Meritking
Pingback:Beverly Bultron
Pingback:fuck google
Pingback:fuck google
Pingback:okey oyna
Pingback:Leandro Farland
Pingback:madridbet
Pingback:Madelyn Monroe Masturbating
Pingback:Cory Chase MILFCity
Pingback:best-premium-domains
Pingback:Assignment Paper Help
Pingback:Academic Writing Service
Pingback:valentine gift for her
Pingback:valentine gift for her
Pingback:valentine gift
Pingback:Click Here
Pingback:Click Here
Pingback:Click Here
Pingback:Click Here
Pingback:Click Here
Pingback:Click Here
Pingback:Click Here
Pingback:Click Here
Pingback:Click Here
Pingback:Click Here
Pingback:Click Here
Pingback:Click Here
Pingback:Click Here